یکی دیگر از اقوام موجود در ایران، قوم بلوچ هستند که در شرق ایران  و در بلوچستان قرار گرفته اند. این قوم به اندازه ای بزرگ و گسترده است در کشور های ایران، پاکستان، و بخش هایی از کشور افغانستان نیز وجود دارند. همچنین تعدادی از آنها در گذشته به برخی استان های هند و برخی هم به کنار مرز های پاکستان مهاجرت کرده و اکنون در آن جا زندگی می کنند. سیستان بلوچستان منطقه ای در ایران است که با دیگر ایالت های بلوچستان در جمهوری فدرال پاکستان و بلوچستان افغانستان ارتباط فضایی و جغرافیایی دارد. استان سیستان بلوچستان در ایران دارای مساحتی حدود 175000 کیلومتر مربع می باشد.

به دلیل اینکه در باره قوم بلوچ مطالعه نشده است برخی در این باورند که تعدادی از آن ها حبشی، عرب و یا دراویدی و عده ای از آن ها دارای نژاد های متفاوت می باشند. بلوچ ها دارای دو ریشه می باشند: ریشه ایرانی (آریایی) و ریشه عربی.

مذهب قوم بلوچ

مردم بلوچ ایران نیز همانند بلوچ های پاکستان و شبه قاره هند اکثرا اهل سنت بوده و به زبان بلوچی ( پشتو، تاجیکی، کردی) صحبت می کنند. بنا براین بلوچ های کشور ایران و پاکستان دارای ویژگی های تقریبا متشابهی هستند و این عامل باعث شده است تا آرمان سیاسی بلوچستان بزرگ در قالب تلاش عده‌ای از نخبگان بلوچ برای کسب هویت مستقل سیاسی «بلوچستان آزاد» پدید بیاید.

پوشش مردم بلوچ

لباس مردم این منطقه از لباس هایی است که از قدیم در مناطق بزرگ جغرافیایی استفاده می شده است. این افراد نیز در مجالس رسمی هم با همین پوشش محلی حاضر می شوند. پاگ، مسر، کلاه سوپی، جامگ، لنگ، پاجامگ، سرین بند، شال و دوبنده از جمله لباس های مردان بلوچ می باشند. طرح و رنگ لباس های زنان در بین قوم بلوچ بسیار رنگارنگ و متفاوت می باشد. آن ها نیز با توجه به سلیقه خود از جامگ و پاجامگ مردانه همراه با تکو(چارقد) و سریگ ( روسری) نیز استفاده می کنند. در کنار آن از زیور آلات بسیاری هم مانند گوشواره، پولک، پولوه، کیگ، سینه ریز، کید، سربند و مِزبری استفاده می کنند.

جغرافیا

یکی از عواملی که باعث شده است که بلوچستان از بخش مرکزی ایران جداشود، وضعیت جغرافیایی نیز می باشد. دوری از مرکز و فضای کویری عواملی است که در جدایی این منطقه از بخش مرکزی ایران نقش داشته اند.

فرهنگ مردم بلوچ

مردم بلوچ در زمینه فرهنگی دارای ویژگی های متعددی می باشند مانند:

• میارجلی: پناه دادن به مظلومان و محافظت تمام و کمال از او
• معروف به خوش قولی
• از مشهورترین ویژگی های این قوم می توان به مهمان نوازی آن ها اشاره کرد.
• کمک کردن به دوست و همسایه و افراد غریبه به بهترین نحو
• زمانی که کسی نیاز مادی دارد، همه افراد برای کمک به او جمع می شوند.
• انتقام گیرنده: در هیچ صورتی اجازه نمی دهند که کسی به آن ها ظلم کند.
• اتحاد

آداب و رسوم مربوط به ازدواج در بین قوم بلوچ

یکی از فصل هایی که بلوچ ها در آن ازدواج می کنند؛ معمولا فصل بهار می باشد. مراسم ازدواج در این قوم همانند رسم و رسومات گذشته این قوم است و مجموعا دارای 8 مرحله می باشند.

• «گِندونِن»
• «هِبَرجنی»
• «بربند مال»
• «حِنا دوزوکی»
• «حِنا راستکی»
• «سرآپی» یا «سرآب»
• «شب یکجایی»

سوغات و غذاهای محلی قوم بلوچ

از غذاهایی که در بین مردم رواج دارد می توان به ماهی اشاره کرد. همچنین به دلیل وجود درخت های نخل، در بین این قوم غذاهای خرمائی بسیار زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. در قسمت های دیگر این این استان به دلیل فعالیت مردم در زمینه کشاورزس و دامپروری غذاهایی از گوشت و گندم هم به مصرف می رسد. پترونگ، راب، بت اشکنه گشنیز، خوراک خرما، نان بلوچی، آچار، آبگوشت و بزقرمه از جمله غذاهای خوشمزه این قوم از ایران می باشند.

صنایع دستی

رودوزی و بافتنی و سوزن دوزی سه نوع از مهمترین صنایع دستی موجود در بلوچستان می باشند که در تمام مناطق بلوچستان رواج دارد. حرفه سوزن دوزی در بین این قوم به بلوچ دوزی نیز معروف بوده و هویت یک زن بلوچ را نشان می دهد.

مردم بلوچ در شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان بیشتر به کار سفالگری و سرامیک سازی فعالیت می کنند که به صورت کاملا سنتی انجام می شود. سنتی بودن این فعالیت موجب شده است تا افراد خارجی بیشتر از این صنعت خرید کنند.